Πρωτομαγιά

Γνωστός στους διάφορους πολιτισμούς με διαφορετικά ονόματα, ο Μάιος ονομάστηκε έτσι από την Ατλαντίδα Νύμφη Μαία, μητέρα του Θεού Ερμή, στον οποίο αφιερώθηκε ο μήνας. Η φυσιογνωμία του Μαϊου στη λαϊκή αντίληψη είναι δίσημη: Συνυπάρχει σε αυτήν το καλό και το κακό, η αναγέννηση και ο θάνατος. Όλες αυτές οι ιδιότητες συγκλίνουν και συγκεντρώνονται στην πρώτη του μέρα, την Πρωτομαγιά. Ο εθιμικός εορτασμός της ως της τελικής νίκης του καλοκαιριού κατά του χειμώνα και της κατίσχυσης της ζωής επί του θανάτου έχει μακρότατη παράδοση, με ρίζες που ανάγονται σε προχριστιανικές αγροτικές λατρευτικές τελετές, οι οποίες αποσκοπούσαν στη γονιμότητα των αγρών, των ζώων και των ανθρώπων.

Η γιορτή όμως της Άνοιξης, η αρχαία Πρωτομαγιά, πήρε σιγά-σιγά κι επίσημη μορφή. Από τις παλαιότερες γιορτές δημιουργήθηκαν τα Ανθεστήρια, η γιορτή των λουλουδιών. Αυτή ήταν η πρώτη επίσημη γιορτή των άνθεων των Ελλήνων. Καθιερώθηκε πρώτα στην Αθήνα, όπου με μεγαλοπρέπεια βάδιζαν προς τα ιερά πομπές με κανηφόρες, που έφερναν άνθη. Έπειτα τα Ανθεστήρια διαδόθηκαν και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και πήραν πανελλήνια μορφή. Αργότερα, με το πέρασμα των αιώνων, η αρχική έννοια της Πρωτομαγιάς χάθηκε και τα έθιμα επιβίωσαν απλώς, ως λαϊκές γιορτές, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται περιφορά δέντρων, πράσινων κλαδιών ή στεφάνων με λουλούδια, ανακήρυξη του βασιλιά ή της βασίλισσας του Μάη, χορό γύρω από ένα δέντρο ή ένα στολισμένο κοντάρι.

Πρόκειται για μία από τις ελάχιστες γιορτές χωρίς θρησκευτικό περιεχόμενο που έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα, με εκδηλώσεις που απαντώνται, στο Λαϊκό πολιτισμό πολλών ευρωπαϊκών λαών. Στη Σουηδία πχ, την Πρωτομαγιά οι χωρικοί μαζεύουν πράσινα κλαδιά που τα αναρτούν στα σπίτια τους, ενώ τραγουδούν άσματα που μιλούν για ευφορία και ευτυχία. Σε χωριά της Γερμανίας , την Πρωτομαγιά, ένα κλαδί στολισμένο με ταινίες τοποθετείται στην κεντρική πλατεία και γύρω του στήνονται ξέφρενοι χωροί. Ακόμη εκλέγουν το πιο όμορφο κορίτσι του χωριού βασίλισσα του Μαϊου και το ντύνουν με κάτασπρο φόρεμα.

Κενρτικός πυρήνας του εορτασμού της Πρωτομαγιάς σε όλους τους πολιτισμούς ήταν η ανθρώπινη χαρά για την Άνοιξη. Τόπος εορτασμού λοιπόν ήταν η εξοχή.

Η αναγέννηση της φυσής στον Ελληνικό λαϊκό βίο συμβολιζόταν με διάφορα έθιμα: «Το μαγιόξυλο» στην Κέρκυρα (κορμός τρυφερού κυπαρισσιού, στολισμένος με άνθη και ένα στεφάνι, περιφερόταν από νέους στους δρόμους της πόλης), το «Μαγιόπουλο» στο Βόλο (παιδί που ενσάρκωνε το Μάη, στολισμένο με λουλούδια, συνοδευοταν στην περιπλάνησή του στους δρόμους από χωρό προσωπιδοφόρων  που τραγου΄ούσε μαγιάτικα τραγούδια), Τη Ναύπακτο (όπου το παιδί συνόδευαν γέροι φουστανελάδες) και την Αγόγιανη, την «Πιπεριά», στην Εύβοια (ένας άντρας ντυμένος με λουλούδια και κλαδιά ελιάς, καρυδιάς και άλλων δέντρων συμβόλιζε τη δύναμη της βλάστησης και βρεχόταν με νερό σε κάθε σπίτι ), Το «Ζαφείρη» στο Ζαγόρι της Ηπείρου (ένα παιδί προσποιούνταν το νεκρό, ξαπλωμένο στο χλωρό χορτάρι, για να το ράνουν με λουλούδια τα νεαρά κορίτσια μέχρις ότου το καλέσουν να αναστηθεί και να τρέξουν όλοι μαζί τραγουδώντας στα χωράφια)

Στα Μεσόγεια, το μαγιάτικο στεφάνι κρεμιόταν στα βαρέλια με το κρασί. Στην Πάργα τα παιδιά, στεφανωμένα με λουλούδια και κρατώντας μεγάλα κλαδιά με άνθη πορτοκλαιάς, τραγουδούσαν από σπίτι σε σπίτι το Μάη. Στη Λήμνο, συνήθιζαν να κυλιούνται τη μέρα αυτή στο χορτάρι για να πάρουν τη δροσιά του.

Την παραμονή της Πρωτομαγιάς στα Μέγαρα η νύφη έστελνε το στεφάνι με μια πίτα στολισμένη με λουλούδια και ένα καλάθι με τα κουλούρια του Μάη. Μια άλλη δοξασία σχετική με το Μάη αναφέρεται στο πρωινό νερό και την πρωινή του δροσιά, που έχει εξαγνιστική και ανανεωτική δύναμη. Σε πολλά νησιά του Αιγαίου, τη μέρα της Πρωτομαγιάς, τα κορίτσια σηκώνονταν την αυγή και έπαιρναν μαζί τους τα λουλούδια που είχαν μαζέψει από την παραμονή και πήγαιναν στα πηγάδια να φέορν το «αμίλητο νερό». Δηλαδή το κουβαλούσαν χωρίς να μιλήσουν καθόλου. Όταν το έφερναν στο σπίτι πλένονταν όλοι με αυτό. Ύστερα μοίραζαν γλύκισμα για «Να περάσει γλυκός ο Μάης». Και αυτό για να γλιτώσουν όλοι από τις κακές ώρες. Μάλιστα μια κατάρα έλεγε: «Η ώρα του Μάη να μη σε εύρει». Η αρραβωνιασμένη κόρη έφερνε το αμίλητο νερό στο σπίτι της πεθεράς , για να ανταμοιφθεί από αυτή με φλουριά ππερασμένα σε μεταξωτή κορδέλα ή σε χρυσή κλωστή.(Κάντζου, 2006)

Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η Πρωτομαγιά δεν είναι μερά των λουλουδιών και της φύσης μόνο , αλλά και των εργατών. Στις αρχές Μαϊου του 1886 οι εργάτες στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής άρχισαν κινητοποιήσεις με κύριο σκοπό την καθιέρωση του οκταώρου στην εργασία. Οργανώθηκαν, έκαναν απεργίες και διαδηλώσεις με το σύνθημα «8 ώρες εργασία, 8 ώρες ανάπαυση, 8 ώρες ύπνος».

Κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης στην πλατεία Χέυμάρκετ του Σικάγο, μια βόμβα έσκασε ανάμεσα στο πλήθος. Ακολούθησαν πυροβολισμοί και πανικός. Έντεκα άτομα βρήκαν το θάνατο και πολλοί τραυματίστηκαν.

Έπειτα από τρία χρόνια, δηλαδή το 18889, η Πρωτομαγιά αναγνωρίστηκε ως διεθνής εργατική γιορτή, σε ανάμνηση εκείνης της απεργίας. Σήμερα σε περισσότερες από 100 χώρες σε όλον τον κόσμο είναι επίσημη αργία. Αυτή τη μέρα χιλιάδες εργαζόμενοι στην Ελλάδα, στην ευρώπη και σε άλλα μέρη του κόσμου οργανώνουν πορείες. Ωστόσο, στις ΗΠΑ δε συμβαίνει κάτι ανάλογο. Εκεί γιορτάζουν την ημέρα των εργατών την πρώτη Δευτέρα του Σεπτεμβίου(;).

Σας εύχομαι Καλή Πρωτομαγιά , να τα περάσετε καλά και μην ξεχνάτε ότι η πρώτη Μαϊου είναι η παγκόσμια η μέρα γέλιου, οπότε κοιταξτε να το ευχαριστηθείτε όσο πιο πολύ μπορείτε!!!

Πηγές για τις εικόνες:

http://images.google.gr/imgres?imgurl=http://www.lifo.gr

http://images.google.gr/imgres?imgurl=http://files.myopera.com

http://www.myhoroscope.gr/articles/images/Gelio2.jpg

http://4.bp.blogspot.com/_4hoys4ryp0E/Sy-rr6JvMhI/AAAAAAAABwA/fqQdvXDA9xM/s320/γέλιο.jpg

http://www.zougla.gr/uploads/archive/emmy/xontroslignos879378998.jpg

Βιβλιογραφία:

Κάντζου Ν., Καθημερινές Διαθεματικές Δραστηριότητες για το Νηπιαγωγείο, τόμος β, Άνοιξη-Καλοκαίρι, σελίδες 143-146, Εκδόσεις Δίπτυχο,Αθήνα 2006

Περιοδικο Ram Kid, τεύχος Μαίου 2006, σελίδες 6-9